Staking

• Moet een dreigende staking wegens het niet overeenkomen van een onderhandelingsresultaat worden aangekondigd?

  • Ja, een dreigende staking moet worden aangekondigd. Dit gebeurt door middel van een ultimatum, waarbij een tijdspad neergelegd is en de eisen van de werknemersvereniging.

• Mag er worden gestaakt als er nog een mogelijkheid tot onderhandeling is?

  • Nee, daarom wordt in een ultimatum ook altijd aangegeven dat het formeel overleg opgeschort wordt.

• Mag een werknemer meedoen aan een staking?

  • Ja, het is een recht dat in het Europees Handvest is vastgelegd en waar elke werknemer zich op mag beroepen. Het maakt niet uit of een werknemer lid is van één van de werknemersorganisatie of dat de werknemer in vaste dienst is, of een uitzendkracht. Het recht op staken is een grondrecht van alle werknemers. De werknemer mag echter niet doorstaken als bijvoorbeeld de rechter heeft aangegeven dat een staking onrechtmatig is.

• Mag een werknemer ontslagen worden omdat hij meedoet aan een staking?

  • Nee, maar de werkgever hoeft geen loon door te betalen voor een stakende werknemer.

• Moet een werkgever wel loon doorbetalen als de stakende werknemer ziek wordt?

  • Nee, indien de werknemer meedeed aan de voortdurende staking en hij wordt ziek, hoeft er geen loon te worden doorbetaald.

• Krijgt een stakende werknemer een uitkering uit de stakingskas?

  • Alleen werknemers die lid zijn van een werknemersorganisatie voordat een staking uitbreekt, heeft recht op een uitkering uit de stakingskas. Voor stakingen die korter dan één dag duren, wordt geen uitkering verstrekt. De uitkering is gebaseerd op een normbedrag en wordt elk half jaar aangepast. 
    
    De uitkering is gebaseerd op een normbedrag dat elk half jaar wordt aangepast. Vanaf 1 januari 2022 is het normbedrag €80,62. De stakingsuitkering is:

    • Voor de eerste 5 dagen 85% van het normbedrag: €69 netto per dag.
    • Vanaf dag 6 en verder 115% van het normbedrag: €93 netto per dag. 

    Houd er rekening mee dat je minder stakingsuitkering krijgt, als je minder uren per dag werkt, bijvoorbeeld bij een parttime-contract (bron: FNV).

• Kan een werknemer die geen lid is van één van de organiserende vakbonden bij negatieve gevolgen aanspraak maken op de collectieve aansprakelijkheid van de organiserende vakbond?

  • Als een individuele werknemer zich persoonlijk solidair heeft verklaard met een collectieve actie en daaraan deelneemt, kan hij bij een eventuele aansprakelijkstelling voor de negatieve gevolgen van de collectieve actie niet terugvallen op de collectieve aansprakelijkheid van de organiserende vakbond. De individuele werknemer loopt dan individueel risico op schadeverhaal en tevens een groter ontslagrisico.

• Hoe zit het met werkwillige werknemers?

  • De beantwoording van deze vraag is afhankelijk van de vraag of een werkwillige zijn werk wel of niet heeft kunnen verrichten.

    Het loon van een werkwillige werknemer die niet zijn werk heeft kunnen verrichten hoeft over het algemeen niet doorbetaald te worden. Het mag echter wel doorbetaald worden. Dit is de keuze van werkgever. Onder werk verrichten wordt verstaan op de werkplek zelf of vervangend werk.

    Het loon van een werkwillige werknemer die gewoon zijn werk heeft kunnen doen, dient wel te worden doorbetaald.

• Heeft een werkwillige werknemer recht op WW-uitkering?

  • Nee. Een werkwillige werknemer  die  door een collectieve actie zijn werkzaamheden niet kan verrichten, heeft geen recht op een WW-uitkering (art 19 sub L WW).

• Mogen uitzendkrachten werken tijdens een staking?

  • Een werkgever mag tijdens de staking geen nieuwe uitzendkrachten inhuren. Dit levert de werkgever en het uitzendbureau forse boetes op van de Nederlandse Arbeidsinspectie , daarnaast is de kans op negatieve publiciteit groot.

    Uitzendkrachten die al op de locatie werken mogen blijven werken, echter zij mogen geen werk overnemen van stakende collega’s. De bewijslast ligt bij de werkgever. Een werkgever die normaal gesproken bijna geen overuren maakt in een vergelijkbare periode als de staking en dat nu wel doet, heeft de schijn tegen.  De werkgever zal dus met een heel goed verhaal moeten komen waarom er overuren zijn gemaakt.

• Mogen stakende werknemers andere werkwillige werknemers beletten om het bedrijf te betreden?

  • Stakende werknemers mogen niet de poort op slot doen. Werknemers mogen de ingang versperren, maar niet zodanig blokkeren dat werkwilligen er niet doorheen kunnen. Werknemers mogen echter wel proberen hun collega’s te overtuigen om zich aan te sluiten bij de staking. Het posten om werkwilligen over te halen om mee te doen is geoorloofd, maar een blokkade oprichten is niet geoorloofd. Werknemers mogen pamfletten uitdelen en spandoeken ophangen. Agressie wordt nooit toegestaan.

    De werkgever heeft het recht om te bepalen wie wel en wie niet het bedrijfsterrein mag betreden. Werkwilligen en derden, zoals leveranciers, die door de werkgever worden toegelaten, hebben recht op toegang tot het terrein.

• Wat is de rol van de Ondernemingsraad?

  • Het is belangrijk om de Ondernemingsraad zijn activiteiten te laten opschorten. Dit voorkomt een verziekte sfeer na de staking. Hierdoor is het ook niet verstandig om advies- of instemmingsplichtige besluiten te nemen.

• Welke maatregelen kunnen er van te voren worden genomen?
  • • Formeren van een crisisteam (dit gebeurt vaak aan zowel werkgeverskant als aan werknemerskant en die kan zich bezig houden met praktische problemen, zoals bijvoorbeeld of je naar het toilet kan gaan als stakende werknemer);
    • Regelen wie wat zal doen;
    • Aanwijzen van een woordvoerder intern en extern (bij meerdere bedrijven is het ook handig om een lijn te leggen richting brancheorganisatie). Tevens van te voren afspreken wie met de pers spreekt;
    • Informeren van derden: denk aan leveranciers, afnemers, plaatselijke overheid, politie, branche-organisatie, collega werkgevers etc.;
    • Schriftelijk voorbehoud maken van alle civiele rechten t.a.v. schadevergoeding, onrechtmatige daad e.d. Dit moet worden gericht aan de organisatoren van de staking (vakbonden);
    • Omschrijving van maatregelen om productie zo snel mogelijk weer op de gang te kunnen brengen;
    • Eventuele beschermingsmaatregelen voor vitale apparatuur;
    • Communicatie naar alle werknemers dat de niet gewerkte uren niet zullen worden doorbetaald (met eventuele consequenties voor vakantie, vakantietoeslag e.d.).
• Welke maatregelen kunnen er tijdens de staking worden genomen?
  • • Aanwijzen van een functionaris voor elke afdeling, die voor die afdeling de nodige maatregelen treft;
    • Toepassen maatregelen voor bescherming van vitale apparatuur;
    • Toepassen maatregelen om productie weer op gang te kunnen brengen;
    • Registratie stakers en niet-stakers;
    • Regeling voor registratie van alle gebeurtenissen tijdens de staking;
    • UWV werkbedrijf inlichten in verband met het verbod op arbeidsbemiddeling tijdens staking;
    • Eventueel werk voorbereiden voor werkwilligen;
    • Iemand van de zijde van werkgever bij de poort plaats laten nemen om werkwilligen te beschermen;
    • Intimidaties en provocaties van werkwilligen en werkgeversbestuurders bespreken met bonden/stakers;
    • Bij bedrijfsbezetting de Nederlandse Arbeidsinspectie inlichten dat de bedrijfsleiding niet langer de verantwoordelijkheid kan dragen voor de veiligheid.