Coronavirus en grensarbeid: wat is toegestaan?

De Europese lidstaten hebben de afgelopen dagen eigenmachtig besluiten genomen over het sluiten van hun grenzen en toegang tot hun grondgebied. Binnen de Europese Unie (EU), met name binnen de Schengenzone, is dit toegestaan als de openbare orde of openbare veiligheid in het geding is. Dit eigenmachtig optreden leidt er echter toe dat onduidelijkheid is ontstaan over de toegang tot elkaars grondgebied, daar waar dat noodzakelijk blijft, bijvoorbeeld met betrekking tot vitale beroepen. Daarom heeft de Europese Commissie informatie verstrekt over de reisbeperkingen ter bestrijding van het coronavirus en hoe de Schengenstaten daarmee om moeten gaan.

In dit stuk leest u in welke gevallen toegang tot het grondgebied van de lidstaten nog steeds moet worden toegestaan, met name waar het gaat om grensarbeid. Voor Nederland betreft dit met name grensarbeiders die wonen in België of Duitsland en werken in Nederland, in dienst van Nederlandse bedrijven.

Reisbeperkingen ter bestrijding van het coronavirus
Alle niet noodzakelijke reizen vanuit derde landen naar de EU moeten worden beperkt. Het is enkel toegestaan te reizen voor speciale doelen. Deze beperking geldt niet voor:

• onderdanen (en hun gezinsleden) van de EU-lidstaten en lidstaten van het Schengengebied die terug willen keren naar hun woonland;
• langdurig EU-ingezetenen en derdelanders met vergunningen voor langdurig verblijf;
• beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg en ouderenzorg;
• grensarbeiders;
• transportarbeiders betrokken bij het transport van goederen;
• diplomaten;
• werknemers van internationale organisaties;
• militair en humanitair personeel;
• transitverkeer;
• verkeer in verband met dringende familieomstandigheden;
• personen die internationale bescherming nodig hebben;
• personen die moeten reizen om humanitaire redenen.

De maatregelen gelden voorlopig voor 30 dagen.

Grensarbeid uitgezonderd van niet-noodzakelijk reizen
Inmiddels hebben verschillende lidstaten eigen maatregelen getroffen. Zo eist Frankrijk een attest dat dagelijks moet worden aangepast voor werknemers die de grens over gaan. Als gevolg daarvan heeft België dit ook ingevoerd, zodat twee attesten moeten worden opgeleverd. Grensarbeid tussen Duitsland en Nederland en België en Nederland is op dit moment nog toegestaan voor grensarbeiders die in het ene land wonen en in het andere land werken.

Duitsland
Grensoverschrijdend verkeer van goederen en grensoverschrijdende reizen om werkgerelateerde redenen of om een professionele activiteit uit te oefenen blijven – ongeacht de nationaliteit – toegestaan (daarbij gaat het onder anderen om grensarbeiders, seizoenarbeiders, EU-parlementariërs, geaccrediteerde diplomaten). Dat hun reis een beroepsmatig doel heeft, moeten zij bewijzen door de juiste documenten te overleggen (bijv. arbeidsovereenkomst, orderdocumenten).

Hier is dus sprake van vrij bewijs. De grensarbeider moet de volgende informatie bij zich hebben:

• een brief van de werkgever, to whom it may concern, waarin is aangegeven dat de werknemer in Duitsland woont, maar in dienst is bij de Nederlandse werkgever en dat hij daarom over de grens moet reizen;
• telefoonnummer contactpersoon bij de werkgever;
• kopie arbeidsovereenkomst;
• kopie laatste loonstrook;
• kopie A1-verklaring indien aanwezig.

Meer informatie vindt u hier:
https://www.bmi.bund.de/DE/startseite/startseite-node.html
https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/faqs/DE/themen/bevoelkerungsschutz/coronavirus/reisebeschraenkungen-grenzkontrollen/reisebeschraenkungen-grenzkontrollen-liste.html;jsessionid=69F6A7069E15AB8A7FA75656175FC180.1_cid295
https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/faqs/DE/themen/bevoelkerungsschutz/coronavirus/coronavirus-faqs.html#doc13738352bodyText3

Update 7 april
In het weekend van 4 en 5 april was sprake van mogelijke nieuwe beperkingen voor grensarbeid voor de grens tussen Nederland en Duitsland. Op maandag 6 april is hiertoe echter niet besloten. De besluitvorming moet nog met de deelstaten besproken worden. Dit betekent, dat de huidige situatie gehandhaafd wordt. De vrije bewijsleer van 16 maart 2020 geldt nog steeds.

Inmiddels is echter wel een document voor grensoverschrijding beschikbaar. Dat document kunt u via deze link downloaden

België
Wie noodgedwongen naar het buitenland moet ten tijde van de coronacrisis, moet de reisadviezen van het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken opvolgen. Wie al in het buitenland is, volgt onderstaand stappenplan:

• Neem contact op met reisagentschap, touroperator of luchtvaartmaatschappij;
• Schrijf je in op https://travellersonline.diplomatie.be/ en volg de online instructies van de ambassades;
• Bel in geval van nood naar +32 (0)2 501 4000;
• Beperk sociale contacten de komende dagen zoveel mogelijk.

Verschillende landen kennen regelingen waarbij grensarbeiders onderweg kunnen worden gecontroleerd om te beoordelen of zij een essentiële verplaatsing doen. Om problemen hiermee te vermijden, kan de werkgever een attest opmaken dat werknemers kunnen overleggen als zij worden gecontroleerd. De Belgische overheid heeft een certificaat ter beschikking (in het Engels) gesteld dat geldt als grensarbeiders vanuit België voor een essentiële verplaatsing (werk) naar het buitenland moeten. Dit certificaat hoeft slechts eenmalig te worden ingevuld door de werkgever en de werknemers. Het blijft geldig gedurende de crisisperiode.

Meer informatie vindt u hier:
https://www.info-coronavirus.be/nl/faqs/
https://economie.fgov.be/nl/themas/ondernemingen/het-coronavirus-en-zijn

Informatie over reizen ten tijde van de coronacrisis van de Nederlandse overheid vindt u hier:
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/03/17/reisadvies-reis-alleen-naar-het-buitenland-indien-noodzakelijk
https://www.netherlandsandyou.nl/latest-news/news/2020/03/18/q-and-a-for-entry-into-the-netherlands-travel-ban